AGRESSIE

 

Inleiding

 

Onder agressie wordt meestal verstaan het gewelddadig handelen met het doel schade toe te brengen. dikwijls gaat het om schade aan personen.

 

Wanneer men mensen aanspreekt en hun vraagt wat ze verstaan onder het begrip "agressie", zullen ze dit begrip vaak linken aan geweld.

Hierbij stelt men zich vooral vormen van fysieke agressie voor zoals vechten, het vernielen van materiaal, enzovoort. Toch is het belangrijk in acht te nemen dat agressie zowel positieve als negatieven betekenissen heeft, en dat er een duidelijk verschil is tussen geweld en agressie. Beide begrippen zijn geen synoniemen van elkaar en hoeven ook niet altijd met elkaar in verband gebracht te worden.

 

Agressie kan als volgt gedefinieerd worden: als een gerichte kwaadheid die juist het belang van een effectieve communicatie kan dienen. Deze kan juist destructieve handelingen voorkomen. In de biologie is dat onderscheid duidelijk, daar wordt destructief gedrag tussen soortgenoten dikwijls voorkomen door agressiviteit.

 

 

Gender

 

Wellicht zijn er mannelijke en vrouwelijke vormen van agressie te onderscheiden, al dan niet gekoppeld aan mannelijke en vrouwelijke vormen van destructief gedrag. Mannen bezitten op jongere leeftijd in vergelijking met vrouwen van dezelfde leeftijd meer hormonen zoals testosteron en adrenaline die agressief gedrag reguleren en beïnvloeden.jonge mannen lijken daarom in vergelijking met jonge vrouwen vaker fysiek hun agressie te tonen. Ook zijn er culturele patronen die maken dat het onder mannen gebruikelijk of zelfs aanvaard is agressie te gebruiken. Uit de cijfers blijkt dat vrouwen veel vaker aangifte doen van verschillende vormen van agressie dan mannen. Denk hierbij aan o.a.

 

• Huislijk geweld,

• Stalking,

• Seksueel huiselijk geweld,

• Psychisch huiselijk geweld.

 

 

Psychologie

 

Elke psychologische benadering heeft een andere verklaring voor agressief gedrag. hieronder volgt een uiteenzetting.

 

• Biologische benadering: de biologische benadering gaat ervan uit dat agressie een fysiologische basis kent in de vorm van een aangeboren drift (genetisch bepaald). Ze stellen dat agressie kan ontstaan als mensen te maken krijgen met aanvallende situaties.

 

 

• Behavioristische benadering: deze gaat ervan uit dat agressief gedrag verschillende functies kan hebben:

 

Denk hierbij aan o.a.:

 

1) Agressief gedrag vormt een een uiting (een reactie)op frustratie. Deze vorm, frustratie-agressie of emotionele agressie genoemd, is een poging van de agressor om zijn innerlijke 'emotionele druk' te ontlasten.

 

2) Agressief gedrag kan worden ingezet om een gewenst doel/belang te realiseren. Agressief gedrag wordt dan als instrument toegepast.

Deze agressiesoort wordt instrumentale agressie genoemd.

 

Er is heel wat onderzoek gedaan naar de verschillende functies van agressie. Deze kunnen te maken hebben met het krijgen van aandacht of het bekomen van zaken (positieve bekrachtiging), als met het trachten te ontkomen aan lastige zaken (negatieve bekrachtiging).

In verreweg de meeste gevallen wordt de behavioristische verklaring van agressie als basis gebruikt binnen de zogenoemde agressietrainingen.

 

3) Cognitieve benadering: de cognitieve benadering gaat er ook van uit dat agressief gedrag wordt aangeleerd. Het legt alleen de nadruk op de rol van imitatie en de aanstekelijkheid van het gedrag van anderen. Het behavioristische gaat ervan uit dat agressie niet door imitatie of aanstekelijkheid wordt aangeleerd. zij stellen namelijk dat agressief gedrag wordt aangeleerd door de ervaringen die mensen opdoen. Op die manier blijken mensen te leren dat agressie gedrag een goed werkzaam middel is om óf innerlijke spanning te ontlasten of door een gewenst doel/belang te realiseren.

 

4) Psychodynamische benadering: deze stelt dat elk menselijk handelen geïnspireerd wordt door twee verlangens: seks (levensdrift/libido) en agressie (doodsdrift). Het woord agressie heeft daarbij niet per se een negatieve betekening. Het is slechts een drift die leidt tot een bepaald gedrag.

 

5) Humanistische benadering: deze beschouwen agressie als een reactie op omstandigheden waarbinnen iemand wordt bedreigd, of als reactie op het moeilijk kunnen accepteren van situaties. De humanisten stellen dat agressief gedrag slechts één van de mogelijkheden is en dus dat agressie (onder de juiste omstandigheden) altijd vermijdbaar is.

 

Het idee dat agressie ingetoomd kan worden door het creëren van de juiste omstandigheden, impliceert ook dat slechte omstandigheden kunnen leiden tot meer agressie. Zo is reeds aangetoond dat bijvoorbeeld ´hitte´ leidt tot meer agressieve gedragingen.

 

 

Fasen van geweld

 

Meestal wordt agressie echter als negatief fenomeen gezien. Er wordt daarbij gedacht aan geweld bij bijvoorbeeld criminaliteit, oorlog of opstand.

Agressie kent meestal fasen:

 

• Discussie

• Polarisatie

• Ruzie

• En naargelang er dwingende omstandigheden plaatsvinden kan agressie leiden tot zinloos geweld en (massale)vechtpartijen

 

Er zijn verschillende redenen waardoor mensen gedreven worden tot agressieve daden. Mensen in een psychose zijn soms zeer angstig en daardoor sneller geneigd om iets als een aanval/bedreiging op te vatten en als reactie agressief te worden. Gebruikers van alcohol en verdovende middelen (drugs) kunnen sneller ontremd zijn, waardoor een kleinigheid reeds aanleiding kan vormen tot hevige agressie.

 

 

Agressiebeheersing

 

Binnen de training (agressiebeheersing) leren mensen welke soorten agressie er bestaan, hoe je de verschillende soorten snel kan herkennen en hoe men daar het meest effectief mee om kan gaan. Hierbij wordt niet alleen aandacht besteed aan het onder controle houden van zichzelf, de agressor en de agressieve situatie; er wordt ook aandacht besteed aan het voorkomen van bepaalde agressieve situaties. Het gaat er dus om het herkennen en erkennen van agressie zodat er op constructieve wijze op kan worden gereageerd.

 

 

WOEDE

 

Woede is een emotie die kan optreden bij iemand die gedwarsboomd of tegengewerkt wordt, als diens 'territorium' betreden wordt, of als zijn of haar grenzen worden overschreden. Woede kan zich uiten in o.a.;

 

• Woorden (schelden en schreeuwen)

• Daden in de vorm van fysiek geweld (slaan, schoppen, handtastelijkheden of zelfs gebruik van wapens).

 

Milde vormen van woede worden aangeduid met woorden als ergernis, geprikkeldheid of irritatie.

Gematigde vormen met de termen boosheid, kwaadheid en toorn.

Sterke vormen met driftbuien, woedeaanvallen of razernij.

 

Welke vorm van woede er optreedt hangt niet alleen af van de sterkte van de prikkel en van het karakter van de persoon, maar ook van diens algehele toestand.toestanden die de prikkelbaarheid van een persoon kunnen verhogen zijn o.a.:

 

• Vermoeidheid

• Honger

• Pijn

• Ziekte

• Seksuele frustratie

• Hormonale veranderingen zoals bij PMS, menopauze, verhoogd testosteron of een manische periode

• En het gebruik - of de onthouding - van verdovende middelen (drugs)

 

 

Iemand die boos is kan deze woede op een wilde en ongerichte manier uiten, zoals met schreeuwen of slaan, maar ook gericht een conflict aangaan en proberen de bedreiging of de obstakels uit de weg te ruimen. De boosheid kan echter ook worden ingehouden en opgepot.

Ook kan de boosheid op niet-conflictueuze wijze worden geuit. Als iemand zijn woede over langere tijd op subtiele wijze laat blijken en hierbij directe conflicten uit de weg gaat, spreekt men wel van passief-agressief gedrag.

 

Als woede gepaard gaat met agressie (fysiek of verbaal) kan deze gericht zijn tegen andere personen, organisaties of soms voorwerpen (bijvoorbeeld computeragressie). Mensen trachten woede vaak af te reageren op deze manier. Ook kan de woede gericht zijn op de eigen persoon, bijvoorbeeld als hij of zij meent iets onverstandig of slechts gedaan te hebben.

 

 

 

* Heeft u meer vragen over 'Agressie en woedeaanvallen'? Neem vrijblijvende contact op met onze praktijk.