UITGANGSPUNT

 

Oplossingsgerichte therapie is binnen onze praktijk een laagdrempelige hooggekwalificeerde vorm van psychologische hulpverlening. De therapie is nog niet volledig wetenschappelijk onderbouwd, maar maakt waar nodig wel gebruik van wetenschappelijke inzichten. Het doel is doorgaans echter van dezelfde strekking als bij psychotherapie: het verminderen of geheel wegnemen van geestelijke gezondheidsklachten van de client. 

 

Als je niet diep in je verleden wil graven, is dit een geschikte therapie. De focus ligt niet op het analyseren van je problemen, maar puur op het oplossen daarvan. Deze vorm van hulpverlening is gericht op het benutten van je sterke kanten en hulpbronnen. Samen met de therapeut onderzoek je welke vaardigheden je al in huis hebt om je problemen aan te pakken. Onder andere nuttig bij depressies, angsten, persoonlijkheidsstoornissen, psychoses en alcoholmisbruik. Duur gemiddeld 3 tot 6 sessies.

 

 

Definitie: 

 

Oplossingsgerichte therapie is een vorm van hulpverlening die gericht is op het benutten van de sterke kanten en hulpbronnen van de cliënt. Samen met de hulpverlener onderzoekt de cliënt welke vaardigheden hij al in huis heeft om zijn problemen aan te pakken. Oplossingsgerichte therapie is kortdurend en resultaatgericht. Deze werkwijze spreekt veel cliënten aan. Het lijkt erop dat het ook een effectieve werkwijze is. 

Diverse overzichtsstudies over een breed terrein, laten positieve effecten van de oplossingsgerichte therapie zien. 

 

 

1) WAT IS OPLOSSINGSGERICHTE THERAPIE? 

 

 

De oplossingsgerichte therapie is een manier van werken die gericht is op het versterken van de autonomie van cliënten, waarbij de aandacht vooral uitgaat naar de oplossing in plaats van naar het probleem. De hulpverlener stimuleert een cliënt om zich een toekomst voor te stellen waarin het probleem zich oplost. Het uitgangspunt is dat het niet altijd nodig is om inzicht te hebben in het ontstaan van problemen om deze te kunnen oplossen. De nadruk van de behandeling ligt daarom op het vinden van oplossingen. De cliënt wordt gezien als expert. Voor de hulpverlener is het referentiekader van de cliënt bepalend voor de manier waarop oplossingen worden vormgegeven. De hulpverlener neemt en houding van niet-weten aan zodat de expertrol van de client tot uitdrukking komt. Een ander aspect van de houding van de hulpverlener is leading from one step behind. Dat betekent dat de hulpverlener figuurlijk gesproken achter de cliënt staat. Door oplossingsgerichte vragen te stellen kijkt hij over de schouder van de client mee en nodigt hij de client uit om zijn doel te bepalen en de mogelijke oplossingen zo breed mogelijk te verkennen. Over het algemeen duurt oplossingsgerichte therapie kort 3 tot 6 sessies, hoewel het aantal sessies niet vaststaat. 

 

1.2) Typen relaties

Hoe een oplossingsgerichte hulpverlener de relatie met de client vormgeeft hangt af van de motivatie van de client  om te veranderen. Binnen de oplossingsgerichte therapie worden drie types relaties met de client onderscheiden: met 'de bezoeker', 'de klager', en 'de klant'.

• De bezoeker: is vaak iemand die door een ander naar de hulpverlener gestuurd is, maar zelf (nog) geen probleem ervaart. bij deze client is het belangrijk dat de hulpverlener onderzoekt wat de doelen van de verwijzer zijn en wat de visie van de client daarop is.
• De klager: ervaart een probleem maar geeft de anderen daarvan de schuld. Hij ziet zichzelf niet als deel van het probleem en de oplossing. De taak van de hulpverlener is om de klachten te helpen vertalen in wensen.
• De klant: ervaart wel een probleem en ziet zichzelf ook als deel van het probleem en de oplossing. Hij is bereid om zelf te veranderen. De hulpverlener helpt hem om de gewenste toekomst te onderzoeken en kleine, haalbare stappen in de goede richting te zetten. Hij helpt ook mogelijke hulpbronnen te identificeren. 

Deze relatietypen kunnen gedurende een gesprek of behandeling veranderen. Voor een hulpverlener is het de kunst om technieken in te zetten die en bezoeker of klager uitnodigen om een klant te worden.

 

 

1.3) Gesprekstechnieken

 

In het eerste gesprek formuleert de client zijn doel. Bij voorkeur gebeurt dit in positieve, concrete en haalbare gedragstermen. De hulpverlener helpt de client om inzicht te krijgen in wat er in de plaats van het probleem moet komen. Een hulpmiddel hierbij kan de wondervraag zijn. 

Die luidt: 'Stel dat er vannacht, terwijl u slaapt, een wonder gebeurt. Het wonder is dat de problemen, waarvoor u hier zit, zijn opgelost. U weet het zelf niet, want u slaapt immers. Wat zou morgenochtend het eerste zijn waaraan u merkt dat het wonder gebeurd is?' 

 

De oplossingsgerichte therapie gaat ervan uit dat er vrijwel altijd uitzonderingen zijn op het optreden van het probleem. Dat zijn situaties waarin het probleem zich niet voordoet terwijl dat wel verwacht wordt. Cliënten zien deze situaties vaak over het hoofd of menen dat ze niet ter zake doen. Het is aan de hulpverlener om de uitzonderingen te benadrukken, omdat die aanknopingspunten voor de oplossing bieden. Een vraag die de hulpverlener kan stellen is: 'Wanneer zijn er momenten waarop het probleem er niet of minder is, en wat doet u op die momenten anders dan anders?' 

 

De hulpverlener stelt over uitzonderingen het liefst tot in detail vragen. Hierbij benadrukt hij het aandeel van de client in de oplossing en geeft hij complimenten voor wat er goed gaat. Ook kenmerkend voor de oplossingsgerichte therapie zijn schaalvragen en competentievragen. De client wordt gevraagd in hoeverre hij meent dat het doel al bereikt is op een schaal van 1 tot 10. Als hij een 10 geeft, is zijn doel bereikt. Een 0 geeft het ergste moment aan dat hij kent. De hulpverlener kan hierop doorvragen met vragen als: Wat zou u anders doen?

 

2) VERSCHILLEN MET ANDERE HULPVERLENINGSVORMEN

 

 

Tussen oplossingsgerichte therapie en meer traditionele vormen van therapie bestaat een aantal verschillen:

• Oplossingsgerichte therapie gaat ervan uit dat de client over krachten en oplossingen beschikt die in het gesprek opgespoord kunnen worden en waarop voortgebouwd kan worden. De meer traditionele hulpverlening gaat uit van cliënten met psychopathologie die gediagnosticeerd en behandeld moet worden door een deskundige,
• In oplossingsgerichte therapie worden ideeën over problemen en oplossingen gezamenlijk geconstrueerd in het gesprek. Bruikbare ideeën zijn het resultaat van gezamenlijk zoeken. Dit in tegenstelling tot de traditionele werkwijze waarin de client zijn problemen beschrijft en de deskundige een diagnose stelt en inzicht in de benodigde behandeling heeft.
• In oplossingsgerichte therapie werken de hulpverlener en de client samen en beïnvloeden ze elkaar wederzijds. Oplossingen creëren ze samen.
• De oplossingsgerichte therapie gaat ervan uit dat problemen en oplossingen een gezamenlijke schepping of 'cocreatie' van client en hulpverlener zijn. Dit is een sociaal constructivistische benadering.

De oplossingsgerichte therapie richt zich op het vinden van de bekwaamheden van de client en op de doelen en gewenste uitkomsten die de client belangrijk vindt. De oplossingen voor het probleem liggen in wat de client al doet en in kleine, haalbare stappen die de client kan zetten om het einddoel te behalen.

 

 

3) THEORETISCHE ONDERBOUWING

 

Oplossingsgerichte therapie is ontwikkeld vanuit een pragmatisch oogpunt. De bedenkers, hebben al experimenterend de oplossingsgerichte manier van werken ontwikkeld uit onvrede over traditionele hulpverleningsstrategieën die sterk probleemgericht werken. Al werkend kwamen zij tot de ontdekking dat

• Als iets niet werkt, een hulpverlener of client beter iets anders kan proberen, en als iets werkt, daar dan meer mee te doen;
• elke client sterke kanten en hulpbronnen heeft om te veranderen;
• problemen beschouwd kunnen worden als wegversperringen als gevolg van beperkte herkenning van alternatieven en niet als symptomen van onderliggende pathologie;
• een kleine verandering in een aspect van een probleem het begin kan zijn van een oplossing;
• samenwerking en de focus op toekomstige mogelijkheden en oplossingen verandering versterken.

Kenmerkend voor oplossingsgerichte therapie is het vertrouwen van de hulpverlener van de client om zelf positieve veranderingen te realiseren. Oplossingen worden geconstrueerd door uitzonderingen op het probleem of situaties waarin het probleem verwacht wordt maar zich niet voordoet, te identificeren en uit te spitten. De competenties n sterke kanten worden benadrukt en vervolgens gericht ingezet om nieuwe gedrag aan te leren. Door de vraag te stellen waar en wanneer zich uitzonderingen voordoen, wie daarbij betrokken zijn en wat diegenen doen, kunnen de hulpverlener en de client praktisch uitvoerbare oplossingen vinden die aansluiten bij het referentiekader van de client. Een uitzondering kan zo een (deel) oplossing van het probleem zijn en daarmee een startpunt voor een grotere verandering. Door te zoeken naar uitzonderingen wordt een kettingreactie in gang gezet die leidt tot de oplossing van een groter probleem.

 

Het uitgangspunt van oplossingsgerichte therapie is dat individuen de capaciteiten hebben om zelf oplossingen voor hun problemen te bedenken. De belangrijkste taak van de hulpverlener is om de client dit intrinsieke potentieel te helpen ontdekken en de client in een positieve richting te leiden die de client samen met de hulpverlener definieert. Het is voor de oplossing niet nodig om het probleem tot op de bodem uit te diepen.

 

Oplossingsgerichte therapie richt zich op de sterke kanten van een client, omdat verondersteld wordt dat dit constructiever is dan werken aan zijn tekorten en problemen. De verwachting is is dat de behandeling tot betere resultaten leidt wanneer een hulpverlener de sterke kanten benadrukt, hoe klein de signalen voor verbetering ook zijn. Een hulpverlener en een client die samen zoeken naar de sterke kanten en hulpbronnen, zoals ondersteuning door familie en vrienden, van een client, krijgen gemakkelijker een constructieve samenwerkingsrelatie. Het helpt hen zich samen te richten op de bestaande competenties van de client om de doelen van de behandeling te bereiken. Een dergelijke samenwerking zorgt er ook voor dat de client vertrouwen in en respect voor de hulpverlener krijgt.

 

 

 

* Heeft u vragen over 'Oplossingsgerichte therapie' en/of deze hulpverlening geschikt is voor uw hulpvraag? Neem vrijblijvend contact op met onze praktijk.